Strzelecka z Panasewiczów Janina Emilia (1890–1937), działaczka kulturalna, współzałożycielka i dyrektorka teatru dla dzieci, publicystka.
Ur. 13 IV w Łodzi, była córką Erazma Panasewicza (Panasiewicza, Panasowicza) i Natalii z domu von Haentschel.
Janina uczęszczała do gimnazjum w Łodzi, a po strajku szkolnym w r. 1905 na pensję Pauliny Hewelke w Warszawie. Maturę zdała eksternistycznie w Petersburgu, następnie uzyskała uprawnienia nauczycielskie. W r. akad. 1909/10 studiowała historię i literaturę polską na Wydz. Filozoficznym UJ; zapewne była już wtedy sierotą, skoro jej opiekunem prawnym był Cezar Eisenbraun z Łodzi. Studia historyczne kontynuowała w r. 1910 na uniw. w Wiedniu, jednak już w r. 1911 została nauczycielką historii i języka francuskiego w Gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej w Łodzi. Równocześnie wykładała historię na miejscowym Uniw. Powszechnym. Od r. 1920 mieszkała w Warszawie, gdzie do r. 1930 uczyła języka polskiego w Szkole Handlowej, Męskiej Szkole Zawodowej oraz II Miejskiej Szkole Rzemieślniczej. Prowadziła jednocześnie sekcję kulturalno-oświatową Rodziny Wojskowej. W r. 1928 była współzałożycielką, a później członkiem Zarządu Głównego, działającego w ramach BBWR Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet (ZPOK) oraz kierownikiem Wydz. Kultury i Piękna tego związku.
W l. 1927–35 zamieściła S. ponad sześćdziesiąt artykułów i felietonów o problematyce społecznej, pedagogicznej, oświatowej i kulturalnej, m.in. w tygodniku kobiecym „Bluszcz” (Konieczność pracy zarobkowej dla kobiet – 1929 nr 33, Jeszcze o pracy społecznej – 1930 nr 7, Tolerancja, oportunizm, czy zanik sumienia? – 1930 nr 49), periodykach pedagogicznych „Świat, Dom i Szkoła” (W domu i w szkole – 1929 nr 43) i „Wiek Szkolny” (Kilka uwag o nauczaniu języka polskiego – 1929 nr 21) oraz „Kurierze Porannym” (Powrót do dulszczyzny – 1933 nr 292). Publikowała m.in. w „Gazecie Polskiej”, „Expressie Porannym”, „Ilustrowanym Kurierze Codziennym”, „Kulturze Ciała”, „Państwie Pracy”, „Przeglądzie Wieczornym”, „Rodzinie i Dziecku”, „Sterniku”, „Tygodniku Ilustrowanym”. W październiku 1930 z ramienia ZPOK została współkierownikiem warszawskiego teatru dla dzieci i młodzieży «Jaskółka», działającego od roku pod kierownictwem Haliny Starskiej; teatr, który stał się placówką ZPOK, był finansowany przez Min. WRiOP i wspierany przez magistrat; patronem było Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego, subwencję przyznał Fundusz Kultury Narodowej. O teatrze tym opublikowała S. artykuł w „Gazecie Polskiej” (1930 nr 91). Dzięki zabiegom S-iej i interwencji u prezydenta Ignacego Mościckiego teatr, wcześniej występujący w przypadkowych salach, otrzymał możliwość występów w Pomarańczarni w Łazienkach. Spektakle reżyserowali zawodowi reżyserzy, m.in. Halina Gallowa i Jerzy Ronard Bujański, scenografię przygotowywał Iwo Gall, a występowali głównie młodzi aktorzy, niekiedy grający w innych teatrach warszawskich, czasem bezrobotni; gościnnie pojawiali się znani artyści, m.in. Irena Solska. Założenia przedstawione w wydanej w r. 1931 przez ZPOK broszurze Cele i zadania wychowawcze teatru dla dzieci i młodzieży (W.) S. rozwinęła w innych artykułach (W sprawie repertuaru teatru dla dzieci i młodzieży – „Kobieta Współcz.” 1931 nr 37, Hodowla publiczności teatralnej – „Kur. Poranny” 1935 nr 112) apelując, by «unikać jak ognia mentorstwa, dydaktyki, moralizowania i wszelkiej propagandy» („Kur. Poranny” 1935 nr 112) oraz zadbać o dobór repertuaru, staranną inscenizację i grę aktorów. «Jaskółka», odchodząc w znacznym stopniu od tradycyjnie wystawianych bajek na korzyść literatury współczesnej i klasycznej, była pierwszym nowoczesnym, niekomercyjnym, opartym na założeniach artystycznych teatrem dla dzieci i młodzieży. Zyskała dużą popularność wśród młodej publiczności, a także uznanie Kuratorium Warszawskiego, lecz z powodu trudności finansowych zawiesiła działalność we wrześniu 1933. Ostatecznie «Jaskółka» przestała istnieć w r. 1934. S. była też (od 24 I do 28 II 1932) dyrektorem i kierownikiem artystycznym efemerycznego dziecięcego Teatru dla Wszystkich.
Od r. 1932 wygłaszała S. pogadanki radiowe, związane z kulturą Warszawy. Była czynna w akcjach wyborczych, optując na rzecz obozu sanacji głównie w środowiskach kobiecych. W r. 1934 w organie ZPOK „Praca Obywatelska” zamieszczała regularnie sprawozdania z warszawskich przedstawień teatralnych. Od t.r. (do śmierci) była kierowniczką sekcji kultury Zarządu Miejskiego m. stoł. Warszawy. Prowadziła akcję kulturalną, głównie na przedmieściach, organizując koncerty i widowiska teatralne, zabawy dla dorosłych i dzieci, a także wycieczki krajoznawcze; tworzyła amatorskie zespoły śpiewacze i muzyczne. W lutym 1935 działała w Tow. Przyjaciół Teatru dla Dzieci. W kwietniu 1936 na Nadzwycz. Zjeździe Delegatów ZASP wygłosiła referat pt. Teatr dla dzieci i młodzieży („Scena Pol.” 1936). Zmarła 13 V 1937 w Jaworzu koło Bielska (w „Słown. Teatru Pol.” błędnie w Warszawie) w czasie pobytu w sanatorium Jerzego Czopa; ciało przewieziono do Warszawy i 18 V pochowano na cmentarzu Powązkowskim (kw. 119–II); w czasie pogrzebu przemawiał prezydent Warszawy Stefan Starzyński.
S. była zamężna za Władysławem Strzeleckim (zob.), z którym rozwiodła się w r. 1930. Miała troje dzieci: córkę i dwóch synów: Jana (zob.) i Jerzego.
Bibliogr. Warszawy, VI; Klimek K., Powązki, W. 1948; Łoza, Czy wiesz kto to jest?; PSB (Starska Halina); Słown. Teatru Pol.; – Krasiński E., Warszawskie sceny 1918–1939, W. 1976 s. 268, 274; Marczak-Oborski S., Teatr w Polsce 1918–1939, W. 1984; [Podhorska-Okołów S.] S.P.O., Kobiety na stanowiskach kierowniczych, „Bluszcz” 1934 nr 43 (fot.); Strzelecka J., Teatr Jaskółka, „Gaz. Pol.” 1930 nr 91; W kręgu warszawskiego „Baja”, Oprac. H. Jurkowski, W. 1978; – Grzegorczyk P., Diariusz kultury polskiej 1937, W. 1938 s. 5; Jabłonowski R. Wspomnienia 1905–28, W. 1962; – „Bluszcz” 1930 nr 43; „Gaz. Pol.” 1931 nr 28; „Kur. Warsz.” 1935 nr 303 wyd. wieczorne; – Nekrologi z r. 1937: „Bluszcz” nr 22 (fot.), „Gaz. Pol.” nr 137, „Kur. Warsz” nr 131; „Praca Obywatelska” nr 10; – Arch. UJ: sygn. WF II 356, 358; Arch. USC w Jaworzu: Akt zgonu S-iej, nr 9/1937/2B.
Stanisław Konarski